Niezwykle trudno wyobrazić sobie dzisiaj życie bez telefonu komórkowego. Za pomocą tego niewielkiego urządzenia można oglądać telewizję, słuchać muzyki, czytać książki czy płacić w sklepie. Zdarza się jednak, że nieustanna potrzeba sprawdzania i korzystania ze smartfona może przerodzić się w swoiste uzależnienie. Skala tego zjawiska jest na tyle duża i poważna, że zyskała w psychologii własne określenie – fonoholizm. Czym on jest i jak go rozpoznać?
Zagrożenia wynikające z uzależnienia od telefonu komórkowego
Wydawać by się mogło, że uzależnienie od telefonu i ciągłej potrzeby bycia „gotowym” do rozmowy, uczestniczenia w czatach czy aktywności na portalach społecznościowych jest błahym problemem. Nic bardziej mylnego. Uzależnienie od smartfonu to niezwykle niebezpieczne zjawisko, które może doprowadzić do depresji, odosobnienia, bezsenności, zaniedbywania własnych pasji czy obowiązków. Skąd się bierze się ten precedens? Wedle specjalistów głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za uzależnienie się od smartfona jest przede wszystkim lęk przed samotnością. Bycie „online” pozwala bowiem zaspokoić potrzebę przynależności do jakiejś grupy czy akceptacji (zwłaszcza wśród osób, które na co dzień miewają problemy w nawiązywaniu bezpośrednich relacji z drugim człowiekiem). Niemniej jednak, ta potrzeba akceptacji prowadzi do wielu schorzeń natury fizycznej i psychicznej.
Fizyczne skutki uzależnienia od smartfona:
- problemy ze wzrokiem – nadmierne i długotrwałe wpatrywanie się w ekran telefonu sprawia, że oczy zaczynają swędzieć i piec. Dodatkowo pojawiają się problemy z wyraźnym widzeniem, zmęczenie oraz ból głowy
- problemy z karkiem – zbyt długie wpatrywanie się w telefon powoduje ból karku
- wzrost zachorowań spowodowany obecnością bakterii – osoba uzależniona od telefonu komórkowego zabiera go ze sobą wszędzie – do toalety, na zakupy czy komunikacji miejskiej, które są idealnym środowiskiem dla bakterii. Wedle powszechnie dostępnych badań, telefony komórkowe są współcześnie jednym z największych nośników bakterii wśród urządzeń codziennego użytku
- wypadki samochodowe – używanie telefonu podczas prowadzenia pojazdu może być równie niebezpieczne dla osoby uzależnionej i innych uczestników ruchu drogowego, jak prowadzenie auta pod wpływem alkoholu.
Psychologiczne skutki uzależnienia od telefonu
- problemy ze snem – korzystanie z telefonu przed snem, nie wyłączanie go na noc i reagowanie na dźwięk każdego powiadomienia powoduje nie tylko pogorszenie jakości snu, ale może także prowadzić do bezsenności
- depresja
- lęk, nadpobudliwość, obawy – brak telefonu, rozładowana bateria czy bycie „poza zasięgiem” wzbudza lęk i obawy
- problemy z koncentracją – potrzeba nieustannego sprawdzania telefonu sprawia, że osoba uzależniona nie potrafi skoncentrować się na swoich zadaniach i obowiązkach, co przekłada się na jakość jej/jego pracy czy wyników w nauce.
Oznaki fonoholizmu
Istnieje szereg zachowań pozwalający na rozpoznanie uzależnienia od telefonu. Zalicza się do nich:
- nierozstawanie się z telefonem komórkowym i zabieranie go ze sobą wszędzie,
- nieustanne sprawdzanie maili, wiadomości, portali społecznościowych etc.,
- obawa, a nawet panika wynikająca z wyjścia z domu bez telefonu,
- dbanie o regularne naładowanie baterii (a nawet noszenie zapasowej),
- niemożność wyłączenia telefonu w sytuacjach, które tego wymagają,
- obawa przed byciem „poza zasięgiem” sieci,
- wstawanie w nocy w celu sprawdzenia „co się dzieje”,
- zapotrzebowanie na posiadanie najnowszego sprzętu i najpopularniejszych aplikacji.
Fonoholizm, podobnie jak inne uzależnienia to niezwykle niebezpieczne zjawisko odbijające się na zdrowiu fizycznym, psychicznym i relacjach społecznych osoby uzależnionej. Co ważne, dotyka ono coraz młodszych ludzi dlatego w wyniku zaobserwowania powyższych symptomów wskazujących na uzależnienie należy jak najszybciej reagować i rozpocząć terapię (indywidualną lub grupową), która pozwoli choremu zrozumieć istotę problemu, zagrożenia z niego wynikające oraz nauczy radzenia sobie w życiu bez obecności smartfona.
